Werkgevers, werknemers en de Ziektewet. De totstandkoming van de samenwerking tussen Posthuma en Kupers in 1920

Over de rol van werkgevers en werknemers bij de uitvoering van de sociale zekerheid raakt men sinds de jaren negentig van de negentiende eeuw niet uitgepraat. In Nederland neemt de Proeve Posthuma-Kupers in deze discussie een bijzondere plaats in. Deze Proeve was in 1921 het resultaat van een initiatief van een liberale werkgever en een socialistische vakbondsbestuurder en zij staat model voor een uitvoeringsorganisatie zonder overheidsbemoeienis. Hoe en waarom kwam dit initiatief tot stand en hoe werd erop gereageerd? Beraadslagingen over de sociale wetten werden vaak door personen met meerdere functies gevoerd. De verschillende belangen en de voor meerdere uitleg vatbare betekenis van de gebruikte begrippen, kwam de helderheid van de discussies niet ten goede.
Tijdens de eerste contacten tussen F.E. Posthuma en E. Kupers was de katholiek P.J.M. Aalberse de minister van Arbeid die na de mislukte revolutiepoging van Troelstra in november 1918 de sociale vrede moest zien te bewaren. Een van de manieren waarop hij dat deed, was door de invoering van een aantal sociale zekerheidswetten die de anti-revolutionaire en voormalig Patrimoniumman A.S. Talma had voorbereid maar die door het liberale kabinet dat na Talma aantrad, niet waren ingevoerd. Deze wetten waren ook bij de confessionele coalitiepartijen niet zonder kritiek gebleven. Een van de meest controversiële was de Ziektewet.
De minister van Arbeid begon zijn werk in 1919 met de invoering van de Invaliditeitswet en de daarvoor benodigde Radenwet. Hiermee werden naast de Rijksverzekeringsbank en de zogenaamde risico-verenigingen, de Raden van Arbeid en de Verzekeringsraden toegevoegd aan het uitvoeringsgebouw. Met de Raden van Arbeid was het ideaal van een uitvoering door zowel werkgevers en werknemers als een door de overheid benoemde vertegenwoordiger van het algemeen belang gerealiseerd. Aan deze nieuwe organen kleefde het bezwaar dat ze niet uit de samenleving zelf voortgekomen en dus niet historisch gegroeid waren. Het debat over de vraag of de overheid zou moeten volstaan met het scheppen van wettelijke randvoorwaarden, was op het moment dat Aalberse zijn versie van de Ziektewet wilde invoeren, nog in volle gang. Het initiatief van Posthuma en Kupers vloeide hieruit voort.

Om verder te lezen zijn er verschillende mogelijkheden. In het pdf.bestand Proeve Posthuma-Kupers leest u de volledige tekst met nootverwijzingen. In de Proeve Posthuma-Kupers hoofdtekst leest u een hoofdtekst zonder noten maar met directe links naar verdiepende bestanden.

U kunt ook doorklikken naar:

Proefschrift

Bronnen

Betreffende de RvA

Samenstelling Raden van Arbeid

Samenstelling Hoge Raad van Arbeid

Schema Vakbeweging 1920

november 2006, mei 2008

Danièle Rigter