Home Contact
webdesign: djRrrong for undone productions
Arbeider of zelfstandige

Hoe moeilijk het ook voor de pioniers in de uitvoering van de sociale zekerheidswetten was om onderscheid te maken tussen arbeiders en zelfstandigen blijkt uit een onderzoek in verband met de invoering van de Invaliditeitswet waarvan een controleur in dienst van de Raad van Arbeid Brielle in november 1919 verslag deed.

'Gisteren 6 november ben ik te Stellendam geweest naar de verschillende pellersbazen die geweigerd hebben de werkgeversverklaring te onderteekenen. Van te vooren heb ik eenige pelsters bezocht en ondervraagd. a. De pellers(sters) bij (...) worden hulparbeiders(sters) genoemd door den agent, omdat deze thuis werken. b. Die bij (...) worden aangeduid als garnalenpelsters(lers), werken niet thuis, doch in een lokaal (Fabriek of Pellerij?) de anderen werken thuis. Er volgt uit a. en b. dat er geen sprake is, dat hulparbeidsters in dienst van garnalenpellers zijn. Ook is er geen sprake van garnalenpelsters aannemen. Ieder die pellen wil, gaat naar de fabriek en haalt daar een emmer met garnalen. Iedere emmer heeft een nummer, wie de garnalen haalt en terugbrengt doet niet ter zake.
Over het algemeen werken de pelsters bij zich thuis, een 30 à 40 tal pelt in een lokaal.
Die bij (...) in de pellerij werken, werken in het geheel niet onder toezicht (heb mezelf overtuigd!). Ieder pelt daar van de groote hoop. Hoe meer hij of zij pelt, des te meer ze verdienen. Werken tegen een vast tarief 3 ct het ons of 30 ct per KG.
Die pelsters die thuis werken, werken niet altijd voor een handelaar vooral in groote gezinnen werkt men wel voor meerdere handelaren.
Men kan het pellen beschouwen als aangenomen werk.
Er wordt gepeld, wanneer er gevangen wordt. Dit kan elken dag zijn, doch ook wel gebeurt het dat er weken niets te doen is. Komen de vischers met garnalen binnen, dan hijscht de handelaar op het dak, voor iedereen zichtbaar, een roode, witte of rood wit blauwe vlag, wat zeggen wil, dat er resp. om 9 u s'm, 5 u nm of om 1 u nm garnalen gehaald kunnen worden om te pellen.
Gemiddeld wordt ƒ 2,- à ƒ 2,50 per week verdiend. Het uitbetalen geschiedt eens per week. Dit geschiedt als volgt: De familie A. heeft 6 emmers met garnalen gepeld uit de emmer nr. 17. Wie ze pelt en hoeveel er pellen weet de handelaar dus niet.
Wanneer een pelster niet werken wil, of niet meer werken wil, dat gaat ze weg. Daar kan de handelaar niets aan doen. Kan ze b.v. werken op het land, dan komt ze niet pellen. Is het werk op het land voorbij, dan komt ze weer pellen. Ondergeschikt aan den handelaar is dus geen der pellers. De heer (...) liet mij ook nog een uitspraak zien van den Centralen Raad van Beroep, waarbij het garnalenpellen thuis geen loondienst was. De pellers werkende in de pellerij verkeeren in dezelfde omstandigheden, met dit verschil, dat ze niet bij zich thuis, maar gezamenlijk in een lokaal werken zonder toezicht.

Ik verzoek u mij te willen doen weten, wat ik met de formulieren moet doen, die in mijn bezit zijn. Teekenen wil men niet, want de pellers zijn niet in loondienst. Een raadsel echter is voor mij het volgende: ik kan niet begrijpen, dat er aan gewezen pellers ouderdomsrente wordt uitgekeerd, terwijl de C. Raad verklaart heeft, dat garnalenpellen geen loondienst is. Ouderdomsrente wordt te Stellendam aan eenigen uitgekeerd die nooit iets anders hebben gedaan dan garnalenpellen. Ik dacht dat dit niet mogelijk was.'

Archief Raad van Arbeid Brielle
Brief van een controleur aan de RvA Brielle betreffende een gehouden onderzoek te Stellendam, d.d. 7 november 1919

Zie ook:

D. Rigter, Nationbuilding, democracy and citizenship. The making of the Dutch welfare state

Arbeidersverzekering

Zekerheid zelfstandigen

De onzekerheid van de middenklasse in de VS en Europa

Zekerheid voor de middenklasse

Armoede onder werkenden

Het functioneren van het poldermodel

Geschiedenis van de verzorgingsstaat

Het belang van archiefonderzoek

Deze pagina is een initiatief van historisch onderzoeksbureau Ecade